ezos və Qeyts tərəfindən yaradılan beyin implantı startapı insanlar üzərində beyinlə idarə olunan komputerləri sınaqdan keçirir.
“3D” printerlər ilə təmin olunmuş Bruklin laboratoriyasında “Synchron” adlı beyin interfeysi startapının işçiləri iflic olan insanların gündəlik həyatını dəyişdirmək üçün nəzərdə tutulmuş texnologiya üzərində işləyirlər.
Burada “The Synchron Switch” qan damarları vasitəsilə implantasiya edilir ki, fiziki hərəkəti olmayan və ya çox məhdud olan insanlara beyinlərindən istifadə edərək kursorlar və ağıllı ev cihazları kimi texnologiyaları idarə etsinlər. İndiyədək yeni yaranan texnologiya ABŞ-da üç və Avstraliyada dörd xəstədə tətbiq edilib.
“Synchron”un baş direktoru Tom Oksli “CNBC”yə müsahibəsində deyib: "Mən xəstə ilə dost, ya da xəstə ilə həyat yoldaşı arasında əvvəlkindən bir az daha müstəqil olmaq qabiliyyətini bərpa etməyin inanılmaz dərəcədə sevinc və güc gətirdiyi anlara şahid olmuşam".
2012-ci ildə qurulan “Synchron”, inkişaf edən beyin-kompüter interfeysinin və ya “BCI” sənayesinin bir hissəsidir. “BCI” beyin siqnallarını deşifrə edən və onları xarici texnologiyalar üçün əmrlərə çevirən sistemdir. Bəlkə də kosmosda ən məşhur ad, “Tesla”, “SpaceX” və “Twitter”in baş icraçı direktoru olan Elon Maskın məşhur profili sayəsində “Neuralink”dir.
Lakin Mask, “BCI”nin radikal elmi təcrübədən çiçəklənən tibb biznesinə son keçidi üçün mərc edən yeganə texnoloji milyarder deyil. Dekabr ayında “Synchron”, “Microsoft”un həmtəsisçisi Bil Qeyts və “Amazon”un qurucusu Cef Bezosun investisiya şirkətlərinin maliyyələşdirilməsini əhatə edən 75 milyon dollarlıq maliyyələşdirmə dövrünü elan etdilər.
Sahə getdikcə daha da genişlənir
2020-ci ilin avqustunda Qida və Dərman İdarəsi “Synchron”a həyat üçün təhlükə yaradan hallar baş verdikdə təkmilləşdirilmiş müalicəni təmin etmək potensialına malik olan “Breakthrough Device” təyinatını verdi. Növbəti il “Synchron” insan xəstələrinə daimi implantasiya edilə bilən “BCI” sınaqlarını keçirmək üçün “FDA”dan İstintaq Cihazı İcazəsi alan ilk şirkət oldu.
“Synchron”, texnologiyanın insanlara tətbiq edilməsinin təhlükəsiz olduğunu göstərmək məqsədi daşıyan erkən texniki-iqtisadi sınaqda xəstələri qeyd edir. Tədqiqat zamanı altı xəstəyə “Synchron”un “BCI” implantasiyası aparılacaq və Baş Ticarət Direktoru Kurt Haqstrom şirkətin hazırda yolun yarısını keçdiyini söylədi.
Şirkətin hələ heç bir gəliri yoxdur və “Synchron”a bütün bu prosedurların nə qədər maliyyəyə başa gələcəyi isə şərh edilməyib.
Bir çox rəqiblər açıq beyin cərrahiyyəsi vasitəsilə “BCI”lərini implantasiya etməli olsalar da, “Synchron” onilliklər ərzində mövcud üsullardan fərqli olaraq daha az invaziv yanaşmaya əsaslanır, deyə şirkət bildirib.
“BCI” qan damarları vasitəsilə daxil edilir, Oksli bunu "təbii magistrallar" adlandırır. “Stentrode” adlanan “Synchron stent” kiçik sensorlarla təchiz olunub və motor korteksinin yanında yerləşən böyük damara çatdırılır. “Stentrode” sinə hissədə dərinin altında olan və bədəndən kənar cihazlara göndərdiyi xam beyin məlumatlarını toplayan antenaya qoşulur.
“Synchro”un nevrologiya üzrə baş direktoru Piter Yo bildirib ki, cihaz birbaşa beyin toxumasına daxil edilmədiyi üçün beyin siqnalının keyfiyyəti mükəmməl deyil. Ancaq beynin yad cisim toxunmasını sevmədiyini vurğulayan Yo bunun prosedurun daha az invaziv olması baxımından əlverişli olduğunu bildirib. "Bu prosedurları yerinə yetirə biləcək təxminən 2,000 müdaxiləçi var" deyə Yo “CNBC”yə müsahibəsində qeyd edib.
Şiddətli iflic və ya amiotrofik lateral skleroz və ya “ALS” kimi degenerativ xəstəlikləri olan xəstələr üçün “Synchron” texnologiyası həmin insanlara mesaj yazmaq, sosial mediaya daxil olmaqla dostları, ailəsi və xarici dünya ilə ünsiyyət qurmaq bacarıqlarını bərpa etməyə kömək edə bilər.
Xəstələr onlayn alış-veriş etmək, sağlamlıqlarını və maliyyələrini idarə etmək üçün “Synchron BCI”dən istifadə edə bilərlər. Lakin Oksli deyir ki, onları ən çox həyəcanlandıran mətn mesajlarıdır. "Mətn mesajı göndərmək qabiliyyətini itirmək insanı inanılmaz dərəcədə təcrid edir". "Yaxınlarınıza mesaj göndərmək qabiliyyətini bərpa etmək insan gücünün emosional dərəcədə bərpası deməkdir" deyə o, bildirib.
2021-ci ilin dekabrında Oksli “Twitter” hesabını “ALS xəstəsi” olan və əllərini tərpətməkdə çətinlik çəkən Filip Okif adlı xəstəyə təhvil verdi. Təxminən 20 ay əvvəl Okif “BCI” ilə implantasiya edilmişdi. “Salam, dünya! Qısa tvit. Monumental irəliləyiş ", Okif “BCI”dən istifadə edərək Okslinin səhifəsində tvit yazdı.
“Synchron” texnologiyası rəqiblərinin diqqətini çəkdi. “Reuters” xəbər agentliyinin məlumatına görə, Mask keçən il potensial sərmayəni müzakirə etmək üçün şirkətə müraciət edib. “Synchron” hesabatı şərh etməkdən imtina etdi və “Neuralink” sorğusuna cavab vermədi.
“Neuralink” birbaşa beyin toxumasına daxil edilmək üçün nəzərdə tutulmuş “BCI” hazırlayır və şirkət hələ öz cihazını insanlarda sınaqdan keçirməsə də, Mask bunu bu il edəcəyinə ümid etdiyini söylədi.
Daha çox
Startap
kateqoriyasından
