vropa İttifaqının süni intellekt texnologiyalarına dair ilk əhatəli tənzimləmələrini ehtiva edən Süni İntellekt Qanunu qüvvəyə minib.
2024-cü il avqustun 1-i Avropa İttifaqı üçün mühüm gün kimi tarixə düşdü. Aİ-nin süni intellekt texnologiyaları ilə bağlı ilk hərtərəfli tənzimləməsi qüvvəyə minib. Bu yeni qanun AB Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyenin dediyi kimi, "insanlara və onların hüquqlarına diqqət yetirən" innovativ və təhlükəsiz çərçivə təmin etmək məqsədi daşıyır.
Süni İntellekt Qanununun icmalı: Qadağan olunmuş tətbiqlər və onların əhatə dairəsi
Yeni tənzimləmə müxtəlif mərhələlərdən sonra tam qüvvəyə minəcək. Qadağan edilmiş tətbiqlərə məhdudiyyətlər altı ay ərzində, davranış qaydaları doqquz ay ərzində, yüksək riskli sistemlər üçün öhdəliklər isə 36 ay ərzində qüvvəyə minəcək. Qanuna görə, 2 avqust 2026-cı il tarixindən etibarən bütün Aİ-yə üzv dövlətlər bu qaydalara əməl etməli olacaqlar.
Qanun süni intellekt tətbiqlərini yaratdığı risk səviyyələrinə görə 4 əsas kateqoriyaya ayırır. Bunlar müvafiq olaraq minimal, məhdud, yüksək və qəbuledilməz risklərdir.
Yüksək riskli sistemlər bazara çıxarılmazdan əvvəl Aİ məlumat bazasında qeydiyyatdan keçməlidir. Bu sistemlər məhsulun uyğunluğunu sübut etmək üçün məlumat və texniki sənədlər təqdim etməlidir.
Qəbul edilməz risklər yaradan sistemlər tamamilə qadağandır. Bu kontekstdə koqnitiv davranış manipulyasiya sistemləri, internetdən və ya CCTV görüntülərindən alınmış üz şəkillərinin icazəsiz toplanması, iş yerlərində və təhsil müəssisələrində emosiyaların tanınması sistemləri kimi tətbiqlər daxildir. Müəyyən cinayətlər üçün istifadə edilən bəzi proqnozlaşdırıcı polis üsulları da bu qadağalar sırasındadır.
Bu qanun həmçinin innovasiyaları dəstəkləmək məqsədilə süni intellekt qaydaları üçün "sandbox" yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu mühitlər real dünya şəraitində innovativ sistemlərin inkişafı, sınaqdan keçirilməsi və təsdiqlənməsi üçün təhlükəsiz yer təmin edəcək. Kiçik və orta bizneslər, habelə startaplar inzibati yükləri azaltmaq və onları dominant bazar oyunçularının təzyiqlərindən qorumaq üçün “məhdud və aydın şəkildə ifadə edilmiş” dəstək tədbirlərindən faydalanacaqlar.
Qanun pozuntusu aşkar edildikdə, müvafiq bazara nəzarət orqanına şikayət verilə bilər. Pozuntu baş verərsə, şirkətlər əvvəlcədən müəyyən edilmiş məbləğdə cərimə ödəyəcəklər.
Cərimə qadağan olunmuş təcrübələrin pozulmasına görə 35 milyon avro və ya 7 faiz, hüquqi öhdəliklərin pozulmasına görə 15 milyon avro və ya 3 faiz, yalan məlumat verməyə görə 7,5 milyon avro və ya 1,5 faiz olacaq.
AB Komissiyasının sədri Ursula von der Leyen də yeni tənzimləmənin süni intellektin inkişafına etibarlı və innovativ şəkildə rəhbərlik edəcəyini və Avropada aparıcı süni intellekt həllərini bazara çıxarmaq üçün KOBİ və startaplara dəstək verəcəyini vurğulayıb.
Daha çox
Breaking News
kateqoriyasından
